De houten school van De Groot

Een studiecentrum werd het door de journalist van de Vechtstreek genoemd, de middelbare school aan de Burgemeester Schuitestraat in Hardenberg. Donderdag 31 maart 1960 was de officiële opening van de christelijke H.B.S. door de commissaris van de Koningin, Ridder de van der Schuren. De komst van een H.B.S. was dringend gewenst, vertelde de commissaris: “De belangstelling voor hoger en middelbaar onderwijs in Noordoost-Overijssel is nogal gering. In de leeftijdsgroep twaalf tot twintig jaar is dit landelijk 7 procent, in Overijssel 5,1 procent maar in Hardenberg en omgeving slechts 2,4 procent.”

Op intellectueel gebied liep Hardenberg misschien wat achter, op het gebied van vernieuwing niet. De school, genoemd naar bisschop Jan van Arkel die Hardenberg stadsrechten had verleend, was de eerste permanente houten school in ons land. Door onderwijsminister Cals werd de school als demonstratieschool beschouwd: het systeem zoals dat in Hardenberg was toegepast was een kans om vaart te zetten achter de noodzakelijke scholenbouw in ons land. De school was in slechts negen maanden gebouwd.

Houten school
Twee jaar daarvoor was men in Hardenberg begonnen met een H.B.S. in een groen barakje met twee leslokalen, ongeveer op de plek waar tegenwoordig de ingang is van de Greijdanusschool aan de Burgemeester Schuitestraat. De barak werd gehuurd van De Groots Houtbouw in Vroomshoop voor 14 gulden per week. Diezelfde firma was ook de bouwer van de houten school. Het schoolbestuur had liever een stenen gebouw gekregen van het ministerie van Onderwijs, maar dan had men nog jaren moeten wachten. De Groot kon snel leveren, omdat het bedrijf gespecialiseerd was in voorgefabriceerde houtbouw. Dit eerste permanente houten schoolgebouw had een gegarandeerde levensduur van 50 jaar, dus tot 2010 zou er geen vuiltje aan de lucht zijn. Misschien was het dat ook niet geweest als de school niet zo sterk was gegroeid. Het gebouw was berekend op 300 leerlingen, maar op het toppunt van zijn groei werd de school door 1354 leerlingen bezocht. Uiteraard wel na enkele verbouwingen.

Het bouwsysteem van De Groot had ook de aandacht getrokken van kranten in Duitsland. De Kölner Stadt-Anzeiger schreef een artikel met als kop Holländer bauen mit Hokuspokus!
In Leverkussen, zo schreef de krant, is nog nooit zo snel een school gebouwd. “Vier dagen hadden tien arbeiders van De Groot nodig om het eerste gedeelte van de school te bouwen: twee klassen, een voorportaal en een lerarenkamer. Binnen twee weken staan alle zes klassen met nevenruimtes overeind.”

Het is het grootste bedrijf van prefab houtbouw, noteerde de Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant. De cijfers spreken voor zich: in 1953, na de watersnoodramp in Zeeland, werden in 17 weken tijd 350 noodwoningen gebouwd. Ook voor miljoenen gulden zijn woningen in Amsterdam gebouwd, naast houten scholen in Emmen, Rotterdam en het paradepaardje in Hardenberg.

Start bouwbedrijf De Groot
Het bedrijf in Vroomshoop zag in 1927 het levenslicht, toen J.J. de Groot begon met een houthandel en wat later met het leveren van kippenhokken. Er kwamen weekendhuisjes, garages en barakken bij. De crisistijd van de jaren ’30 wist het bedrijf te overleven, maar in de Tweede Wereldoorlog ging het mis. Niet zozeer met het bedrijf als wel met eigenaar Jan Jacob de Groot. Vanwege zijn verzetswerk werd hij opgepakt en op 2 maart 1945 met 45 anderen aan het Rademakersbroek bij Varsseveld in de Achterhoek gefusilleerd. Zijn echtgenote, Eibelliena Jacoba de Groot, (‘vrouw De Groot’), moeder van zes kinderen en zwanger van nummer zeven, nam op verzoek van haar man de leiding van het bedrijf op zich. In 1973 nam ze op 70-jarige leeftijd afscheid van het bedrijf. Een bedrijf, waar op dat moment 400 personen werk vonden.
Tegenwoordig heet het bedrijf De Groot Vroomshoop Groep, onderdeel van VolkerWessels.