Klaproosdag

K

“Overal in Nederland zullen weer klaprozen worden verkocht waarvan de opbrengst wordt aangewend om het werk van het Nederlands Oorlogsgraven Comité mogelijk te maken. Mogen wij uw onmisbare steun inroepen om de klaproosinzameling 1960 te doen slagen?”

Deze oproep was afkomstig van de dames Boekhoven-v.d. Kamp en Bruins-Elfring, leden van het Nederlands Oorlogsgraven Comité, afdeling Hardenberg.

Slachtoffers WO-2
11 november is het ‘poppy day’, oftewel Klaproosdag. Op deze dag, de herdenkingsdag van het einde van de Eerste Wereldoorlog, worden internationaal de vele oorlogsslachtoffers herdacht van alle oorlogen en conflicten. Met name in Canada, Engeland en België. In Nederland aanvankelijk niet, omdat ons land neutraal was tijdens de Eerste Wereldoorlog en relatief gezien weinig oorlogsslachtoffers kende. Maar vanaf 1946 veranderde dat. Er werd gecollecteerd om bloemen te leggen op graven van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, later werd de opbrengst gebruikt voor reizen van nabestaanden die nog nooit het graf van hun familielid hadden kunnen bezoeken.

“Tienduizenden geallieerde soldaten liggen verspreid over meer dan 400 kerkhoven in Nederland begraven. Wij hebben zo ontzaglijk veel aan hen te danken. Onze moeizaam herwonnen vrijheid is een offer waard”, schreven de dames van het Hardenbergs comité.

Laatste Klaproosdag
Zaterdag 14 november 1970 werd de 25e en laatste Klaproosdag gehouden. Volgens mevrouw Blom-de Recht, directrice van het centrale bureau van het Nederlands Oorlogsgraven Comité in Amsterdam, was het niet omdat er geen nabestaanden meer zouden zijn, maar hun aantal werd wel minder. Bovendien was het nu voor velen financieel wel mogelijk de graven te bezoeken. Burgemeester Enklaar van Holten, voorzitter van het comité, zei het zo: “Het ligt in de lijn der verwachtingen dat onze activiteiten geleidelijk zullen aflopen. Grafbezoek dat zou ontaarden in een vakantietrip, waarin een bezoek aan een oorlogskerkhof is opgenomen, zou ons het recht ontnemen nog langer een beroep te doen op de vrijgevendheid van het Nederlandse publiek.”

In NRC Handelsblad werd nog een reden genoemd:
“Dit jaar wordt voor het laatst een Klaprooscollecte gehouden. Het wordt steeds moeilijker vrijwilligers te vinden. Sedert 1946 heeft het comité met Klaproosgelden 40 á 50.000 familieleden van gesneuvelde bevrijders uit Canada, de Verenigd. Staten, Engeland en Frankrijk laten overkomen. Sinds 1967 mogen ook Polen voor grafbezoek naar Nederland reizen.”

De collectes in Hardenberg stopten net als in de rest van ons land in 1970. Alleen in steden met veel oorlogsgraven in de buurt, zoals Nijmegen en Sittard, wordt nog jaarlijks aandacht besteed aan Klaproosdag.

Symboliek
De symboliek van de klaproos is afkomstig van John Mc Crae, een militaire arts afkomstig uit Canada, die het beroemde gedicht Flanders Fields schreef voordat hij zelf sneuvelde. Hij beschreef hoe de klaprozen bloeiden op de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog en vroeg aan de lezers de fakkel van de strijd tegen de vijand van de gesneuvelden over te nemen en de strijd voort te zetten, zodat de doden konden rusten. Zo werd de klaproos het symbool van de hulp aan de slachtoffers, invaliden en hun nabestaanden van het oorlogsgeweld.